کلینکر سیمان چیست؟

کلینکر یا تفاله کوره به دانه های خاکستری تیره رنگ  با قطر  ۳ الی ۲۵ میلی متر گفته می شود که از طریق گرمادهی به خاک رس و سنگ آهک در دمای ۱۴۰۰ الی ۱۵۰۰ درجه سانتی گراد تولید می گردد و بدون اینکه تغییری در خواص آن ایجاد شود می توان آن را برای طولانی مدت در مکان خشک نگهداری کرد. کارخانه های تولید کننده سیمان، کلینکر را برای تولید سیمان در مناطقی که مواد خام اولیه کمیاب اند و یا موجود نمی باشند خریداری می کنند. سیمان به طور کلی به دو روش تولید می شود. در روش تر، کلینکر که ماده اولیه تولید سیمان است با آب مخلوط شده و آسیاب می گردد اما در روش خشک، مواد اولیه سیمان به صورت خشک با هم ترکیب و آسیاب می شوند.

سیمان و کلینکر دو ماده مشابه نیستند. سیمان متریالی پودر مانند است که در صنعت ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرد در حالی که کلینکر ماده ای است که برای تولید سیمان به کار می رود. کلینکر در طول پروسه تولید سیمان در کوره ایجاد می شود بدین نحو که مواد خامی که وارد کوره می شوند تحت حرارت قرار می گیرند و وقتی دمای کوره افزایش پیدا کرد و به بالاترین نقطه خود رسید، کلینکر با کاهش دمای ناگهانی تولید می شود. انواع کلینکر با توجه به  نوع سیمانی که تولید می شود متفاوت می باشند. جدا از مخلوط سیمان پرتلند، انواع کلینکر سیمان به شرح زیر می باشند:

کلینکر مقاوم در برابر سولفات
کلینکر سفید
کلینکر کم قلیایی
کلینکر حرارت پایین
ترنسیت سولفوآلومینات کلسیم بلیت

کانی شناسی کلینکر با دو روش آنالیز مواد معدنی و آنالیز شیمیایی انجام می شود. در آنالیز مواد معدنی از میکروسوپ سنگ شناسی و پراش اشعه ایکس و در آنالیز شیمیایی از دستگاه طیف سنج  فلورسنس اشعه ایکس استفاده می گردد. طبق آنالیزهای انجام شده بر روی  کلینکر سیمان، اجزای آن به چهار دسته تقسیم می شوند:

تری‌کلسیم سیلیکات (آلیت)
دی‌کلسیم سیلیکات (بلیت)
تری‌کلسیم آلومینات
تتراکلسیم آلومینوفریت

کلینکر با خاک رس و افزودنی ها ترکیب می شود و به صورت گلوله های خاکستری  به عنوان متریالی کاربردی در تولید سیمان مورد استفاده قرار می گیرد. مواد مختلفی برای ایجاد ویژگی های خاص در سیمان تولیدی مورد استفاده قرار می گیرند. از جمله گچ که به کلینکر افزوده می شود و خصوصیات مهمی به سیمان می بخشد و مقاومت فشاری آن را بالا می برد. علاوه بر آن از انباشتگی و پوشش پودر در سطح جداره آسیاب جلوگیری می کند. برخی مواد ارگانیک مانند تری اتانول آمین نیز به مخلوط سیمان افزوده می شوند تا از گلوله شدن سیمان جلوگیری کنند. علارغم آن افزودنی هایی نظیر اتیل گلیکول، اسید اولئیک و دودسیل بنزن سولفونات را نیز می توان اضافه نمود. مهم ترین سیمانی که توسط کارخانجات تولید می شود، سیمان پرتلند است اما ترکیبات فعال مشخصی از مخلوط های شیمیایی ممکن است به کلینکر افزوده شوند تا انواع دیگری از سیمان نظیر سیمان پوزولانی، سیلیکا فوم و … نیز تولید شوند.

آنالیز کلینکر به صورت عمومی

کلینکر هر کارخانه دارای آنالیز و درصدهای مختلف می باشد و با توجه به تیپ و نوع کلینکر نیز درصدهای آنالیز متفاوت است ولی آنالیز کلینکر به صورت عمومی به شرح زیر می باشد: